22-06-2023, Saat: 15:21
Türk tarih kronolojisi, Türklerin yaşadığı coğrafi sınırların dağınık ve geniş olmasına, birden çok devlet kurmasına paralel olarak başlı başına incelenmesi gereken bir alandır fakat bu çalışmada, çalışmaya kılavuzluk edecek, dönüm noktaları eklenecektir.[1]
M.Ö. 220 Büyük Hun Devleti’nin Teoman tarafından kurulur.
M.Ö. 209 Mete Han’ın Büyük Hun Devleti’nin başına geçer.
M.S. 375 Avrupa Hun Devleti’nin Balamir tarafından kurulur.
M.S. 375 Kavimler Göç’ü başlar.
M.S. 386 Çin’de Türk Kabgaç Devletinin kurulur.
M.S. 420 Ak Hun İmparatorluğu’nun Aksuvar tarafından kurulur.
M.S. 552 Bumin Kağan Önderliğinde Göktürk Devleti kurulur.
M.S. 565 Avar İmparatorluğu’nun Bayan Kağan tarafından kurulur.
M.S. 572-581 Taspar Kağan yönetimindeki Göktürk Devleti Budizm’i benimser.
M.S. 576 Göktürk Devleti’nin Doğu ve Batı olarak ikiye bölünür.
M.S. 630 Doğu Göktürk Devleti’nin Çin egemenliği altına girer.
M.S. 630 Hazarlar Devleti kurulur.
M.S. 659 Batı Göktürk Devleti’nin Çin egemenliği altına girer.
M.S. 682 Doğu Türklerinin, Kutluk Kağan önderliğinde İkinci Göktürk Devletini kurulur.
M.S. 720-735 İlk yazılı kaynak Orhun Abidelerini dikilir.
M.S. 745 Göktürk Devleti, Uygurlar tarafından yıkılır.
M.S. 745-840 Uygur Devleti kurulur.
M.S. 762 Uygurlar Maniheizm inancını benimser.
M.S. 776 Batı Türkleri Arap egemenliği altına girer.
M.S. 840-1212 İlk Müslüman Türk devleti, Karahanlılar’ın kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 860-1028 Uygurların merkezi Turfan olan Uygurlar Devleti’nin kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 861 Hazar Devleti Yahudilik dinini kabul eder.[2]
M.S. 963 Gazneliler Devleti kurulur.
M.S. 1037 Çağrı Bey, tarafından Selçuklu Devleti kurulur.
M.S. 1055 Tuğrul Bey, Bağdat’ı ele geçirir ve Halife tarafından “Sultan” unvanı verilir
M.S. 1063 Alparslan Büyük Selçuklu Devleti’ni kurar.
M.S. 1071 Malazgirt Savaşının kazanılması ile Anadolu’nun kapıları Türklere açılır.
M.S. 1072 Süleyman Şah, Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurar.
M.S. 1072-1074 Kaşgarlı Mahmut tarafından Kültür Hazinesi Divanı Lügatit Türk yazılır.
M.S. 1250 Memlüklüler Devleti kurulur.
M.S. 1299 Osmanlı Devleti kurulur.
M.S. 1370-1507 Timur Devleti kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 1453 İstanbul II. Mehmet tarafından fethedilir.
M.S. 1501-1736 Safevi Devleti kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 1517 I. Selim, Memlüklü Devletine son vererek halifelik makamını ele geçirir.
M.S. 1566-1574 II. Selim döneminde Osmanlı Devleti en geniş sınırlarına ulaşır.
M.S. 1699 Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti gerileme dönemine girer.
M.S. 1922 Osmanlı Devleti yıkılır.
M.S. 1923 Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulur.
M.S.1991 Türkistan coğrafyasında 5 Türk devleti; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan kurulur.
[1] Bkz. Jean-Paul Roux, Eski Türk Mitolojisi, 1. Baskı 2011, s 21-22; N. Pertev BORATAV, Türk Mitolojisi, 1. Baskı 2012, s 19-23; ve çeşitli kaynaklardan derleme yapılmıştır.
[2] El Musudi’ye göre 786-809 tarihleri arasında geçilmiştir.
![[Resim: medium-78efa165ae9598069c842b69abd90741.jpg]](https://s3.amazonaws.com/s3.timetoast.com/public/uploads/photo/18142390/image/medium-78efa165ae9598069c842b69abd90741.jpg)
M.Ö. 220 Büyük Hun Devleti’nin Teoman tarafından kurulur.
M.Ö. 209 Mete Han’ın Büyük Hun Devleti’nin başına geçer.
M.S. 375 Avrupa Hun Devleti’nin Balamir tarafından kurulur.
M.S. 375 Kavimler Göç’ü başlar.
M.S. 386 Çin’de Türk Kabgaç Devletinin kurulur.
M.S. 420 Ak Hun İmparatorluğu’nun Aksuvar tarafından kurulur.
M.S. 552 Bumin Kağan Önderliğinde Göktürk Devleti kurulur.
M.S. 565 Avar İmparatorluğu’nun Bayan Kağan tarafından kurulur.
M.S. 572-581 Taspar Kağan yönetimindeki Göktürk Devleti Budizm’i benimser.
M.S. 576 Göktürk Devleti’nin Doğu ve Batı olarak ikiye bölünür.
M.S. 630 Doğu Göktürk Devleti’nin Çin egemenliği altına girer.
M.S. 630 Hazarlar Devleti kurulur.
M.S. 659 Batı Göktürk Devleti’nin Çin egemenliği altına girer.
M.S. 682 Doğu Türklerinin, Kutluk Kağan önderliğinde İkinci Göktürk Devletini kurulur.
M.S. 720-735 İlk yazılı kaynak Orhun Abidelerini dikilir.
M.S. 745 Göktürk Devleti, Uygurlar tarafından yıkılır.
M.S. 745-840 Uygur Devleti kurulur.
M.S. 762 Uygurlar Maniheizm inancını benimser.
M.S. 776 Batı Türkleri Arap egemenliği altına girer.
M.S. 840-1212 İlk Müslüman Türk devleti, Karahanlılar’ın kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 860-1028 Uygurların merkezi Turfan olan Uygurlar Devleti’nin kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 861 Hazar Devleti Yahudilik dinini kabul eder.[2]
M.S. 963 Gazneliler Devleti kurulur.
M.S. 1037 Çağrı Bey, tarafından Selçuklu Devleti kurulur.
M.S. 1055 Tuğrul Bey, Bağdat’ı ele geçirir ve Halife tarafından “Sultan” unvanı verilir
M.S. 1063 Alparslan Büyük Selçuklu Devleti’ni kurar.
M.S. 1071 Malazgirt Savaşının kazanılması ile Anadolu’nun kapıları Türklere açılır.
M.S. 1072 Süleyman Şah, Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurar.
M.S. 1072-1074 Kaşgarlı Mahmut tarafından Kültür Hazinesi Divanı Lügatit Türk yazılır.
M.S. 1250 Memlüklüler Devleti kurulur.
M.S. 1299 Osmanlı Devleti kurulur.
M.S. 1370-1507 Timur Devleti kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 1453 İstanbul II. Mehmet tarafından fethedilir.
M.S. 1501-1736 Safevi Devleti kuruluş ve yıkılış tarihi.
M.S. 1517 I. Selim, Memlüklü Devletine son vererek halifelik makamını ele geçirir.
M.S. 1566-1574 II. Selim döneminde Osmanlı Devleti en geniş sınırlarına ulaşır.
M.S. 1699 Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti gerileme dönemine girer.
M.S. 1922 Osmanlı Devleti yıkılır.
M.S. 1923 Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulur.
M.S.1991 Türkistan coğrafyasında 5 Türk devleti; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan kurulur.
[1] Bkz. Jean-Paul Roux, Eski Türk Mitolojisi, 1. Baskı 2011, s 21-22; N. Pertev BORATAV, Türk Mitolojisi, 1. Baskı 2012, s 19-23; ve çeşitli kaynaklardan derleme yapılmıştır.
[2] El Musudi’ye göre 786-809 tarihleri arasında geçilmiştir.